گره چینی

   هنر گره چینی هنر آراستن اشیا ء چوبی با مثلث های از جنس چوب است و دارای نقوشی هندسی است .   

به عقیده برخی  پژوهشگران  استفاده از این هنر چه در حالت مشبک و چه در حالت آلت و لغت از دوران خلفای عباسی  شرع شده و در قرن شش تا هشت هجری قمری در مصر و سوریه متداول شده است و از همان زمان به ایران رسید. از دوران صفویه به بعد تعبیه شیشه های رنگی در چوبهای مشبک رایج شده و اصطلاحا به اُرُسی مشهور گردید .

گره ها اشکال هندسی مختلفی را بوجود می آورند که زیبایی خاصی دارند این گره ها اصول و ضوابط خاص خود را دارند که با دیگر گره ها متفاوت است به همین دلیل جهت این گره ها به گره های درودگران معروف است.گره را می توان همراه معرق استفاده کرد. اگر در بین اتصالات و گره ها از تکه های چوبهای معرق شده استفاده شود گره چینی با معرق بوجود می آید . گره چینی مشبک را همراه با خاتم نیز می توان استفاده نمود همانند معرق . ( حمید طوجی ،گره چینی )

از استادان بی بدیل این هنر مرحوم استاد غلام رضا آقا ابراهیمیان است که آثار با ارزشی از او در گره چینی و مشبک در عتبات و عالیات و بناهای تاریخی اصفهان موجود است کلیه درها و پنجره های هتل عباسی نیز از آثار این هنرمند است . براساس شواهد و آثار موجود پیشینه هنر گره چینی در معماری ایرانی به دوره سلجوقی و صفوی بر میگردد و خواستگاه آن شهر اصفهان بوده است .

هنر گره چینی در شهرک تاریخی ماسوله از زمان پیدایش وجود داشته و هنری بسیار قدیمی و کهن است به طوریکه در و پنجره های خانه های ماسوله با هنر گره چینی ساخته شده است .

هنر گره سازی از دامنه ای بسیار وسیع برخوردار است و استادان این هنر در ممالک مختلف اسلامی هر یک آن را با سلیقه قومی خود آمیخته و گره های بسیاری در بناهای اسلامی بوجود آورده اند . بطور کلی گره چینی عبارت است از قرار دادن آلات گره در یک ترکیب هماهنگ و زیباست . به همین جهت هنر گره سازی علاوه بر معماری در هنرهای دستی و سنتی ایران مانند سنگ تراشی ،درودگری ،منبت کاری و خاتم سازی ،فلز کاری ،قلمزی روی فلز،سفالگری ،صحافی و غیره دیده می شود و کاربرد دارد ( زمرشیدی ،نشریه کتاب ماه –هنر)

 استادکاران این رشته با قرار دادن چوبهای ظریف در یک ترکیب هماهنگ و زیبا به صورت مثلث هایی از چوب و شیشه های رنگی با ذوق و خلاقیت در جهت زیبا تر شدن بناها و ساختمانها توانسته اند آثاری خلق کنند که شهرک تاریخی ماسوله چون نگینی می درخشد.

در زمانهای قدیم که خان ها و خان زاده ها و افراد اعیان نشین در ماسوله ساکن بودند برای ساخت در و پنجره های خانه خود از هنرمندان گره چینی سود می بردندو هرچه قدر تمکن مالی بهتری داشتند کارهای ظریفترگره چینی با شیشه های رنگی سفارش می دادند همچنین برای اینکه به ارزش خانه خود بیفزایند از استاد کاران تبریزی در ساخت در و پنجره های خانه خود استفاده می کردند.

اعیا نشین ها  بعد از دعوت از اساتید تبریزی ،آنها را در خانه هایشان میهمان کرده و تا زمانیکه مشغول ساخت در و پنجره ها بودند پذیرایی نموده و محل اسکان شان را نیز تهیه می کردند بعد از 6 ماه الی یک سال که کار استادکاران تمام می شد به زادگاهشان بر می گشتند.

گره چینی های بازشوها ،ارسی ها،بریهوسربریه  به همراه معماری خاص ماسوله وطبیعت بی نظیر آن زیبایی بی بدیلی را رقم زده است .

افسون نیک پور

https://www.instagram.com/afsoon_honar/

موضوعات مرتبط: مرمت ومعماري ، تاريخ وتمدن ، ميراث فرهنگي وگردشگري ، شعر وادبيات ، گزارش
برچسب‌ها: افسون نیکپور , گره چینی , ماسوله , شهر تاریخی , afsoon honar شعار روز جهانی موزه در سال ۲۰۱۸...